Chiptuning Nasıl Yapılmamalı?

Her chiptuning uygulaması aynı mıdır? Bu soru sıkça sorulan sorulardan bir tanesi. Özellikle merdiven altı korsan ekipman ve yetersiz bilgiyle çalışan firmaların verdiği fiyatlar ile profesyonel firmaların verdiği fiyatlar arasındaki farkı duyan araç sahipleri hemen kendi kendilerine bu soruyu soruyorlar. Neden kazıklanayım ki? Bu soruların cevabını bu makalede bulacaksınız. İlk olarak her chiptuning uygulamasının aynı olup olmadığına cevap vererek başlayalım. Hayır her chiptuning uygulaması aynı değildir. Her chiptuning uygulaması yapanın tecrübesini ve bilgi birikimini yansıtır. Yani iki ayrı firmadan alacağınız chiptuning uygulaması birbirinden farklı olacaktır.

Kötü yapılmış bir örnek dumanlı Astra 1.3 CDTI

Merdiven altı firmada uygulama yaptırmış olan bir müşterimiz uygulamadan memnun kalmadığı için kapımızı çaldı. Müşterimiz bir Astra 1.3 CDTI kullanıcısı. Aracı soba borusu gibi duman atıyordu. Performans olarak tatmin edici gözükse de yakıt tüketimi aşırı derecede yüksekti. Özetle söylemek gerekirse araç kullanılabilecek şekilde değildi. Bu nedenle daha önce ücret ödenerek uygulama yaptırılmış olmasına rağmen bu aracı düzeltmemiz talep edildi.

Motor Kontrol Ünitesi

Modern araçlarda birçok küçük bilgisayar bulunur. Bunlardan bir tanesi de motoru kontrol eden motor kontrol ünitesidir. Bu bilgisayarın içinde yakıt hava karışımı, turbo basıncı, yakıt püskürtme zamanı ve miktarı, ateşleme zamanı gibi birçok parametreyi gerçek zamanlı olarak kontrol eden bir yazılım bulunur.

Motor kontrol ünitesi bu görevi yerine getirirken her motor tipi için özel olarak belirlenmiş olan bir kalibrasyon verisini kullanmaktadır. Chiptuning işlemi de temel olarak motor kontrol ünitesinin içindeki kalibrasyon verisinin daha fazla güç üretilmesi için yeniden düzenlenmesidir.

Perişan Bir Motor Kontrol Ünitesi

Araçta motor kontrol ünitesi olarak Bosch EDC17C59 bulunuyor. Bu araçlara OBD soketi üzerinden uygulama yapmak şu an için mümkün değil o nedenle daha önce sökülmüş ve tezgâh üzerinde chiptuning uygulanmış. Aracın motor kontrol ünitesi son derece amatörce sökülmüş ve kapatılırken aşırı derece silikon uygulanmış. Motor kontrol ünitesinin elektronik kartının üzerine de silikon bulaşmış. Bazı silikonlar iletken olabiliyor. Bu durumda şans eseri devre kartı zarar görmemiş.

Resimden de görüleceği üzere silikon dışarıya taşmış. Vidalar eğilmiş. Motor kontrol ünitesinin metal dış kısmı deforme olmuş.

Silikon devre kartı üzerine de taşırılmış. Son derece özensiz bir işlem yapılmış.

Metal dış yüzeye silikon bulaşmış. Vidalar düzgün sıkılmamış çünkü 3 tanesi yalama olmuş. Profesyonel yapılmış bir chiptuning uygulamasında amatör bir gözle açılıp açılmadığını anlamanız pek muhtemel değil. Bu ünite için bunu söylemek imkânsız.

Turbo Basınç Haritaları

Aracın turbo haritalarındaki değerler turboya zarar verecek kadar fazla açılmış. %30’lara varan turbo basınç artışı profesyonel bir uygulamada görebileceğiniz türden bir manzara kesinlikle değil.

Ayrıca haritaların bazıları %15’ler civarında açılmışken bazıları sadece %6 açılmış, bazılarında ise %30’lar civarında artışlar yapılmış. Rastgele bir işlem uygulandığını düşündürtüyor.

Burada resimde ise bizim turbo basınçlarına sadece yük alanına ve %5 şeklinde artış yaptığımız görülüyor.

Common Rail Basınç Haritaları

Kötü yapılmış chiptuning uygulamasında maalesef rail basınç haritalarına dokunulmamış. Rail basıncı:

• Enjektörlerin açık kalma sürelerini kısaltmak
• Egzoz gazı sıcaklığını düşürmek
• Partikül miktarını düşürmek

Gibi birtakım nedenlerden dolayı cüzi dahi olsa artırılmalıdır. Ancak bu uygulamada artırılmamış. Doğru bir rail basıncı değişikliği aşağıdaki gibi olmalıdır.

Enjeksiyon Miktarı Haritaları

Enjeksiyon miktarı haritalarının bazı durumlarda değiştirilmeleri gerekir. Bu aracın enjeksiyon miktarı haritaları değiştirilmemiş ve fabrika ayarlarında bırakılmıştı. Bu çok yanlış bir hareket değil. Ancak bu araçtaki gibi yüksek performans hedeflenen bir chiptuning uygulamasında değiştirmek gerekirdi.

Enjeksiyon Süresi Haritaları

Enjeksiyon süresi haritaları enjektörlerin açık kalma sürelerini belirler. Belirli bir miktar yakıtın belirli bir rail basıncı altında ne kadar zamanda püskürtüleceğini belirlemek için kullanılır. Bu haritalar ya değiştirilmemeli ya cüzi miktarlarda değiştirilmeli. Ayrıca rail basıncı ile beraber artışın beraber yapılması gerekmektedir. Aksi taktirde enjektörlerin açık kalma süresi artar. Bu da enjektörlerin ısınmasına ve yıpranmasına yol açar. Ayrıca fazla açılan enjeksiyon süreleri partikül filtresinin erkenden dolmasına yol açabilir.

Yukarıdaki haritadan da anlaşılacağı üzere %30’lara varan değişiklikler yapılmış. Bu sağlıklı bir chiptuning işleminde yapılabilecek bir değişiklik kesinlikle hiçbir koşulda değildir. Ayrıca bu uygulamada rail basınçları da değiştirilmemiş. Yani enjektörlerin açık kalma süreleri %30’lara varacak şekilde artırılmış. Araca giren hava miktarı bu oranda değiştirilmediği için fazla yakıt az hava durumundan dolayı araç duman atmaya başlamış. Üstelik bu fazla yakıt güce dönüşmeden duman şeklinde egzozdan atılmaktaydı. Araçtaki dumanı limitleyen smoke limit haritaları da enjeksiyon süresini artırarak bypass edilmiş.

Düzgün yapılmış bir chiptuning uygulamasında bu harita aşağıdakine benzer şekilde değiştirmeli.

Bu değişikliğin sebebi yüksek tork ve yüksek devir altında aracın canlılığını yitirmemesini ve ivmelenmeyi sürdürebilmesini sağlamak.

Tork Limit Haritaları

Tork Limit haritaları aracın üreteceği torku limitlemek için kullanılır. Kötü örneğimizde tork haritaları %88’lere varan miktarlarda artırılmış. Bu şekilde bir artış sağlanması söz konusu değildir. Bu araçta tamamen bilinçsizce artışlar yapılmış.

Aracın orijinal tork limit haritalarından birisi:

Yapılmış değişiklik:

Görüldüğü üzere 192 Nm gibi tork artışları mevcut. Bu aracın bunu üretmesi mümkün değil. Bizim yaptığımız değişiklik aşağıda. Görüldüğü üzere yalnızca maksimum 40 Nm artışlar yapılmış.

Özetle tork limit haritaları tamamen yanlış bir şekilde değiştirilmiş. Bu aracın normalde hata verip koruma moduna girmesi ya da zarar görmesi gerekirdi. Ancak yapılan başka bir hata bunu engellemiş. Ama bu da bilinçli yapılmamış. Tork istekleri haritalarına baktığımızda tork isteklerinin tork limitleriyle paralel bir şekilde değiştirilmediğini görüyoruz:

Araçtan yalnızca 200 Nm tork istenmiş. Yani tork limitleri ne kadar artırılmış olursa olsun araçtan sadece 200 Nm tork istendiği için limitler kullanılmamış. Bu da bu aracın koruma moduna girmesini engellemiş. Bu aracın tork istekleri haritaları tork limitleriyle paralel değiştirilmeliydi. Bizim yaptığımız değişiklik aşağıda:

Görüldüğü üzere araçtan gaz pedalına %100 basılması durumunda 240 Nm tork istenmiş. Tork limiti olarak da 240 Nm’ler civarında limitler belirlenmiş. Tamamen birbirleriyle uyumlu değişiklikler yapılmış. Akla bu durumda şu sorunun gelmesi gerekiyor “Bu kadar kötü yapılmış bir chiptuning nasıl oluyor da dumanlı da olsa performans artışı sağlayabiliyor?”. Bu sorunun cevabı da enjeksiyon süreleri haritalarında yatıyor. Anormal bir biçimde açılmış olan enjeksiyon süreleri püskürtülen yakıtın miktarını artırıyor. Bu da performans artışına yol açıyor. Diğer haritalarda yapılan tuhaf değişiklikler bir işe yaramıyor. Araç dumanlı ve çok sağlıksız bir şekilde ilerliyor. Kopyala yapıştır mühendisliğiyle ancak bu kadar olur.

Özet

Bizim uyguladığımız chiptuning sonrası aracın yakıt ve duman problemi tamamen düzeldi. Performans istenen ölçüde arttı ve müşterimizi memnun bir şekilde uğurladık. Bu örnekten de anlaşılacağı üzere her chiptuning iyi yapılmış demek değildir. Hatta büyük çoğunluğunun tamamen cahil cesareti ile ve bilinçsizce yapıldığını söylemek abartılı olmayacaktır. Profesyonel bir firmaya yaptıracağınız chiptuning ile değil ucuz ama tamamen yanlış bir chiptuning ile kazıklanıyor olma olasılığınız çok daha yüksek. Kopyala yapıştır yaklaşımı ile haritaların her tarafını ezberlenmiş yüzde değerlerle artırmak hem çok tehlikelidir ve hem de istenen sonuçları vermezler. Karar sizin takdir sizin. Ucuza kötü bir chiptuning mi? Değerinde ancak isteneni sağlayan bir chiptuning mi? Siz hangisini alırdınız?